استان خراسان شمالی سرزمینی کوهستانی با دشتهای حاصلخیز در میان دنباله رشته کوههای البرز یعنی آلاداغ و شاه جهان در جنوب و کپه داغ در شمال با اقلیمی مدیترانه ای می باشد که مواهب طبیعی و چشم اندازهای بی نظیری در جای جای استان بوجود آورده . این استان با وسعت 28100 کیلومتر مربع بزرگتر از 14 استان کشور با جمعیت 850000 نفرو پر جمعیت تر از 7 استان کشور می باشد . استان خراسان شمالی از معدود استانهای با ظرفیت قابل ملاحظه در عرصه های محیط طبیعی و تنوع زیستی است . با دارا بودن تنوع زیستی و غنای گونه ای منابع اکولوژیک بالا ، همواره این استان (از گذشته تا به امروز ) مورد توجه دوستداران طبیعت بوده است .
اقيم و آب و هوا
استان خراسان شمالي داراي انواع آب و هوا به ترتيب زير است:
1- آب و هواي سرد كوهستاني (نواحي مرتفع آلاداغ – كپهداغ)
2- آب و هواي معتدل كوهستاني (در شهرستانهاي مانه و سملقان، بجنورد، شيروان، فاروج، اسفراين و شمال شهرستان جاجرم)
3- آب و هواي نيمه بياباني (كوهپايهاي) در بخشي از شهرستان مانه و سملقان و جنوب استان
متوسط بارش در کوههای بخش شمالی استان، بیش از 400 میلی متر است ولی ميزان بارش به سمت نواحی جنوبی کاهش می یابد. بيشترين بارندگي منطقه در فصل بهار صورت مي گيرد (با حدود 35 درصد بارش سالانه). متوسط بارندگی سالانه استان 295 میلیمتر با تمرکز زمستانه – بهاره بوده که ازمتوسط کشور بالاتر می باشد .
رودخانه هاي استان
رودخانه های متعددی در استان خراسان شمالی جریان دارند که مهم ترین و پرآب ترین آن ها که از جاذبه های گردشگری طبیعی بالایی برخوردار باشند همان رودخانه اترک است. اترک از ارتفاعات خاور قوچان سرچشمه گرفته و از به هم پيوستن سرشاخههای متعدد و مسيل های گوناگون به وجود میآيد. برخي ديگر از رودخانه های استان خراسان شمالی عبارتنداز: آب خرق، آب كراتی، ايلقان، چوين، درهجهان، دره ذوآستين، دره نيش خوست، سرخاب، كال جلوگير، كال روخياب، كال شور جاجرم، هنامه، رودخانه قلچق، رودخانه زوارم، رودخانه گليان، رودخانه قوشخانه، رودهای دربند و كال شور جاجرم.
بيابان هاي استان
وسعت بیابانهای استان 587221 هکتار می باشد مناطق بیابانی استان در دو شهرستان جاجرم و اسفراین دیده می شود که به طور کلی حدود 29 درصد وسعت منابع طبیعی استان شامل می شود .
پوشش گياهي استان
پوشش گياهي خراسان شمالي بدليل تنوع آب و هوا، خاك، اختلاف ارتفاع و… از گوناگوني زيادي برخوردار است. بطوري كه اين تنوع از غرب به شرق و از شمال به جنوب كاملاً مشخص است. جنگلهاي استان خراسان شمالي كه 3/3 % از كل جنگلهاي كشور را شامل ميشوند از نوع غيرتجاري بوده و به دليل نقش محافظتي خاك از اهميت خاصي برخوردار است. معموﻻ اين جنگلها از شمال به جنوب و از غرب به شرق تنكتر ميشوند .
مراتع استان خراسان شمالی
استان خراسان شمالی دارای 2818241 هکتار وسعت می باشد که 74/71 درصد آن ، معادل 2022077 هکتار را منابع طبیعی تجدید شونده اعم از جنگل ، مرتع و بیابان و کویر بخود اختصاص می دهد .
مساحت مراتع خراسان شمالی ( انحصارا مراتع بدون در نظر گرفتن عرصه های بیابانی و جنگلی )معادل 1025941 هکتار می باشد که برابر با 73/50 درصد مساحت کل منابع طبیعی تجدید شونده استان است .
ارتفاعات استان خراسان شمالی
مهم ترین ارتفاعات استان خراسان شمالی را کوه های آلاداغ، سالوک، می سی نو و یادمان داغی تشکیل می دهند. كوهستانهاي شمالي خراسان دنباله سلسله كوه هاي البرز هستند كه در حد فاصل دشتهاي پست تركستان شوروي و سواحل خاوري درياي خزر واقع شده است .
مناطق تحت مدیریت
اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی
پارکهای ملی:
پارک ملی سالوک
پارک ملی ساریگل
مناطق حفاظت شده :
منطقه حفاظت شده گلول سرانی
منطقه حفاظت شده قرخود
منطقه حفاظت شده سالوک
منطقه حفاظت شده ساریگل
پناهگاه حیات وحش :
پناهگاه حیات وحش میاندشت
آثار طبیعی – ملی (در دست تصویب) :
اثر طبیعی – ملی ارس سرانی
اثر طبیعی – ملی صنوبر نظرعلی
اثر طبیعی – ملی سروهای قره باغ
با تقدیر از مهندس آبسالان مدیر کل محیط زیست خراسان شمالی